“Авлигатай тэмцэх газрын даргыг улируулан томилох тухай” УИХ-ын тогтоолын төслийг батлав

Монгол Улсын Ерөнхий сайдаас Авлигатай тэмцэх газрын даргаар Зандраагийн Дашдавааг улируулан томилуулах тухай саналыг 2025 оны 03 дугаар сарын 27-ны өдөр Улсын Их Хуралд ирүүлснийг тус Байнгын хороо Монгол Улсын Их Хурлын чуулганы хуралдааны дэгийн тухай хуулийн 45 дугаар зүйлд заасан журмын дагуу 2025 оны 04 дүгээр сарын 02-ны өдрийн хуралдаанаараа хэлэлцсэн гэв. Монгол Улсын Ерөнхий сайдаас Авлигатай тэмцэх газрын даргыг улируулан томилуулах тухай асуудлыг Байнгын хорооны хуралдаанд оролцсон гишүүдийн олонх буюу 72.2 хувь нь дэмжсэн байна.  

Хууль зүйн байнгын хорооны дээрх санал, дүгнэлттэй холбогдуулан Улсын Их Хурлын гишүүд асуулт асууж, хэлэлцэж буй асуудалтай холбогдуулан үг хэлж байр сууриа илэрхийлсэн юм. Авлигатай тэмцэх нь бүх нийтийн үйл хэрэг гэдгийг гишүүд онцолж байсан бөгөөд П.Сайнзориг гишүүн Транспэрэнси олон улсын байгууллагаас жил бүр зарладаг авлигын төсөөллийн индексийг сайжруулахын тулд Улс төрийн намын санхүүжилтийн тухай хуулийг батлах, төрийн өмчит компаниудын засаглалыг сайжруулах, Төрийн болон орон нутгийн өмчийн хөрөнгөөр бараа, ажил, үйлчилгээ худалдан авах тухай хуулийг сайжруулах, Шүгэл үлээгчийн эрх зүйн байдлын тухай хуулийг батлах шаардлагатайг хэлж байв. Эдгээр хуулийг баталсан тохиолдолд дээрхээс гадна авлигын эсрэг тэмцэлд ахиц гарна хэмээн тайлбарласан. Түүнчлэн иргэд, олон нийтийн сэтгэлгээ, хандлагыг өөрчлөх шаардлага байгааг тэмдэглэж байв. Б.Пүрэвдорж гишүүн нүүрс тээврийн асуудал нь авлигын шалтгаан болж байгааг, Ө.Шижир гишүүн төрийн эрх мэдэл хэт төвлөрснөөс, баялгийн шударга бус хуваарилалт нь авлигын үндэс болдог гэдэг байр суурийг илэрхийлээд Авлигатай тэмцэх газар нь соён гэгээрүүлэх үүргээ илүү ухамсарлаж ажиллаасай хэмээн хүсээд,  сонгуулийн хандив цуглуулах нь улс төрийн орчинд авлигын асуудал үүсгэдэг болохыг хэлж байв. Б.Бейсен гишүүн цар тахлын үеийн төсвийн зарцуулалтыг Авлигатай тэмцэх газраас хянаж, шалгасан эсэхийг тодруулж, З.Дашдаваа даргаас хариулт авав. Мөн тэрбээр тус байгууллагын мөрдлөг, хяналт, шалгалтад ороод гэм буруугүй хэмээн тогтоогдсон этгээдүүдийг цагаатгах ажлыг хэрхэн гүйцэтгэж байгаа талаар тодруулж байсан юм. О.Цогтгэрэл гишүүн авлигын эсрэг тэмцлийг төрийн эрх мэдлийг бууруулах, эдийн засаг дахь төрийн оролцоог зохист түвшинд хязгаарлснаар үр дүнтэй байх болно гэлээ. Монгол Улсын хэмжээнд төрд болон төрийн өмчит компаниудад ажиллаж байгаа хүний тоо нэлээд өндөр болсон нь, улсын төсөв болон төрийн өмчит компаниудын төсвийг нийлүүлснээр зах зээл дэх хоёр төгрөг тутмын нэг нь төрөөс хамааралтай байгаа зэрэг нь авлигын нөхцөлд ихээхэн нөлөөлж байгааг гишүүд хэлж байв.

М.Мандхай гишүүн, улс орон дахь авлигын асуудал нь хүн нэг бүрийн амьдралын чанар, улс орны хөгжлийн үзүүлэлт, нийгмийн харилцан итгэлцэлд нөлөө үзүүлж байдгийг дурдаад Авлигатай тэмцэх газар иргэдийг соён гэгээрүүлэх үйл ажиллагаагаа идэвхжүүлэх шаардлагатай гэдэг санал хэлж байв. С.Эрдэнболд гишүүн З.Дашдаваа даргаас ирэх зургаан жилийн үйл ажиллагааных нь талаар тодруулахад “Авлигатай тэмцэх газрын даргын томилгооны хугацааг бүрэн дуусгаж буй анхны дарга би болж байна. Авлигатай тэмцэх байгууллага маань 10 гаруй жил үйл ажиллагаагаа явуулж байна. Тодорхой туршлага хуримтлуулсан, мэргэшсэн хүний нөөцтэй болжээ. Ирэх жилүүдэд хамт олныхоо туршлага, чадвар дээр тулгуурлаж тогтолцоо руугаа нэг анхааръя гэж төлөвлөж байна. Хуулиас давсан журмуудаар эрх мэдлээ хэтрүүлдэг төрийн албан тушаалтнуудын асуудлыг шийдвэрлэх чиглэлээр Улсын Их Хурал, Засгийн газартай хамтарч тодорхой ажлуудыг хийх төлөвлөгөөтэй байна. Нэн тэргүүнд журмуудыг цэгцлэх буюу авлигын хөрс, суурь шалтгааныг өөрчлөх тэмцлийг хийнэ гэж бодож байна” гэдэг хариултыг З.Дашдаваа дарга өгсөн. Улсын Их Хурлын гишүүн П.Мөнхтулга  авлига өгсөн, авсан талуудыг шийтгэдэг байдлыг оновчгүй хэмээн үзэж буйгаа дурдаад, авлига өгсөн хүнд хариуцлага тооцохгүй байх нь энэ төрлийн гэмт хэргийг 50 хувиар бууруулах нөхцөл болно хэмээн байр сууриа илэрхийллээ.

Х.Тэмүүжин гишүүн авлигын суурь шалтгаан нь тогтолцоо гэдгийг дурдаад тогтолцооны авлигатай тэмцье гэж бодож байгаа тохиолдолд зоригтой өөрчлөлтүүд хийх хэрэгтэй гэлээ. “Авлигаас ангижрах хоёрхон арга бий. Төвлөрсөн эрх мэдлийг задлах, эрх мэдлийн харилцан хяналт” хэмээгээд тодорхой саналуудыг илэрхийлж байсан.

Ийнхүү гишүүд Монгол Улсын Ерөнхий сайдаас Улсын Их Хуралд ирүүлсэн Авлигатай тэмцэх газрын даргыг улируулан томилуулах тухай саналыг хэлэлцэн шийдвэрлэсэн талаарх Хууль зүйн байнгын хорооны санал, дүгнэлттэй холбогдуулан байр сууриа илэрхийлж,Ерөнхий сайд болонЗ.Дашдаваа даргаас зарим зүйлийг тодруулж, хариулт авсны дараа санал хураалт явуулав. “Авлигатай тэмцэх газрын даргыг улируулан томилох тухай” Улсын Их Хурлын тогтоолын төслийг батлахыг хуралдаанд оролцсон Улсын Их Хурлын гишүүдийн олонх буюу санал хураалтад оролцсон 112 гишүүний 92 нь дэмжин баталлаа.